Λόγος για τον βίο της Υπεραγίας Θεοτόκου και για την εποχή της.

 

Επιφανίου Μοναχού (7ος - 8ος  αιώνας) 

                                             Αποσπάσματα από το βιβλίο «Θεομητορικόν»

   τόμος Α΄ του Δημητρίου Τσάμη, Εκδόσεις Λυδία

 

1. Για την πραγματικά και αληθινά Θεοτόκο και αειπαρθένο Μαρία μίλησαν πολλοί από τους παλιούς δασκάλους. Άλλοι προανήγγειλαν με διάφορους προφητικούς τρόπους και λέξεις το μοναδικό φαινόμενό της και με τον ανεξήγητο τρόπο γεννημένο Χριστό, ο οποίος είναι ο αληθινός Θεός μας. Οι άγιοι Απόστολοι μελέτησαν τον Θεό Λόγο που έλαβε σάρκα απ’ αυτήν και ασχολήθηκαν με τις πράξεις του. Γι’ αυτήν, αφού είπαν λίγα πράγματα,  αμέσως την παρέτρεξαν, επειδή έτσι το  άγιο Πνεύμα τακτοποίησε τα πράγματα. Όλοι όμως λένε  πως κατάγεται αυτή από τον Δαυίδ και με βάση τους αγίους Πατέρες έπλεξαν το εγκώμιό της, κανείς όμως απ’ αυτούς δεν ανέφερε σωστά και πειστικά για τη ζωή της, για την εποχή της, για την ανατροφή της ή για τον θάνατό της. Αλλά και όσοι επιχείρησαν να πουν λίγα πράγματα έκαναν λάθη κι έτσι έγιναν αιτία οι ίδιοι να κατηγορηθούν, όπως παραδείγματος χάριν ο Ιάκωβος ο Εβραίος, ο Αφροδισιανός, ο Πέρσης και μερικοί άλλοι, οι οποίοι αφού είπαν λίγα πράγματα μόνο για τη γέννησή της, αμέσως σταμάτησαν. Για την κοίμηση της ο Ιωάννης ο Θεσσαλονικέας, αφού συνέθεσε ένα περιβόητο Λόγο, ο ίδιος τον εαυτό του αναίρεσε και κάποιος άλλος Ιωάννης ο οποίος επιπόλαια έδωσε στον εαυτό του το όνομα Θεολόγος, τελικά κατάφερε να κατηγορηθεί για ψεύτης. Ο Ανδρέας από τα Ιεροσόλυμα, επίσκοπος Κρήτης, αφού είπε λίγα πράγματα αλλά σωστά, τελικά μετέβαλε τη διήγησή του σε εγκώμιο.

Εγώ αφού ξεκαθάρισα πάρα πολλά και συγκέντρωσα τα πιο πειστικά και σίγουρα και αληθινά και από την εκκλησιαστική ιστορία του Ευσεβίου του Παμφίλου και από τους υπόλοιπους συγγραφείς και διδασκάλους, για κάθε ενδιαφερόμενο θα παρουσιάσω με απλά λόγια τα σχετικά μ’ αυτήν και θα αναφέρω τα ονόματα αυτών από τους οποίους πήρα κάτι στις επικεφαλίδες του βιβλίου μου, για να μη δώσω λαβή σε κάποιους να με κατηγορήσουν ότι πρόσθεσα κάτι δικό μου ή αφαίρεσα. Κι αν ακόμη πάρω κάτι από Απόκρυφα έργα ή από αιρετικούς, ας μη με κατηγορήσει κανείς, γιατί πολλές φορές οι μαρτυρίες των εχθρών είναι πιο αξιόπιστες , όπως λέει κι ο Μέγας Βασίλειος. Το ίδιο ακριβώς έκανε και ο θαυμάσιος Κύριλλος, επίσκοπος Αλεξανδρείας, γράφοντας για την καταγωγή του Ιωσήφ, που μνηστεύθηκε την πανάμωμη Θεοτόκο Μαρία αρχίζοντας από τον Αβραάμ μέχρι τον Δαυίδ. Κι αυτός λοιπόν, επειδή η Θεοτόκος και ο Ιωσήφ καταγόταν από αδέλφια, απέδειξε ότι συμφωνούν οι δύο Ευαγγελιστές, και ο Ματθαίος που αρχίζει από τα παλιά κι έρχεται στα πρόσφατα, και ο Λουκάς που ακολουθεί αντίθετη πορεία και αρχίζει από τον Νάθαν, ο οποίος ήταν κι αυτός γιός του Δαυίδ.

2. Από τη γενιά του γιού του Δαυίδ Νάθαν γεννιέται ο Λευί, αυτός γεννά τους Μελχί και Πάνθηρα. Ο Μελχί παρόλο που παντρεύτηκε πέθανε άτεκνος. Ο Πάνθηρ απέκτησε τον Βαρπανθήρ κι αυτός τον πατέρα της Θεοτόκου Ιωακείμ. Από τη γενιά του γιού του Δαυίδ Σολομώντα γεννιέται ο Ματθάν, ο οποίος γεννά τον πατέρα του Ιωσήφ, Ιακώβ. Όταν πέθανε ο Ματθάν, πήρε τη γυναίκα του που ήταν μητέρα του Ιακώβ, ο Μελχί δηλαδή ο αδελφός του Πάνθηρα και απέκτησε τον Ηλί. Ο Ιακώβ λοιπόν παίρνει γυναίκα από τη φυλή του Σολομώντα και ο Ηλί από τη φυλή του Νάθαν και πεθαίνει άτεκνος. Τη γυναίκα του την πήρε ο ομομήτριος αδελφός του Ιακώβ, ο οποίος απέκτησε τον Ιωσήφ. Ο Ιωσήφ λοιπόν είναι φυσικός γιός του Ιακώβ, νομικά όμως είναι γιος του Ηλί. Παντρεύτηκαν δηλαδή τα δύο αδέλφια την ίδια γυναίκα σύμφωνα με τον Ιουδαϊκό νόμο που προστάζει πως αν κάποιος πεθάνει άτεκνος, ο αδελφός του πρέπει να παντρευτεί τη γυναίκα του και να αποκτήσει παιδί για τον αδελφό του. Ο Ιωακείμ και ο Ηλί από τον πατέρα τους ήταν αδέλφια του Πάνθηρα, ενώ ο Ηλί και ο Ιακώβ από τον πατέρα τους ήταν αδέλφια με τον Ματθάν. Ο Ιωακείμ απέκτησε τη Θεοτόκο Μαρία, ενώ ο Ηλί απέκτησε νομικά τον Ιωσήφ, ώστε ο Ιωσήφ και η Μαρία ήταν παιδιά αδελφών. Το επάγγελμα του Ιωσήφ ήταν ξυλουργός και είχε ομομήτριο αδελφό με πατέρα τον Ιακώβ, τον Κλεόπα ή Κλωπά.

3. Από τη μητέρα της η Θεοτόκος είχε την εξής καταγωγή. Ο ιερέας Ματθάν από τη Βηθλεέμ είχε τρείς θυγατέρες, τις Μαρία, Σωβή και Άννα. Η Μαρία απέκτησε τη Σαλώμη τη μαία, η Σωβή γέννησε τη μητέρα του Ιωάννη του Βαπτιστή, η Άννα παντρεύτηκε τον Ιωακείμ που ήταν αδελφός του πατέρα του Ιωσήφ και νύφη πήγε στη Γαλιλαία στην πόλη Ναζαρέτ και έζησε η Άννα με τον Ιωακείμ πενήντα χρόνια χωρίς να τεκνοποιήσει. Κάποτε ανέβηκαν στα Ιεροσόλυμα στην εορτή των Εγκαινίων και ενώ ο Ιωακείμ προσευχόταν στο ιερό, άκουσε μια φωνή από τον ουρανό να του λέει: «Θα αποκτήσεις παιδί και από αυτό θα δοξασθείς». Η γυναίκα του Άννα στα γηρατειά της συνέλαβε και γέννησε ένα κορίτσι και το ονόμασε Μαριάμ εξαιτίας της αδελφής της και όλοι οι συγγενείς και φίλοι την συνέχαιραν.

4. Όταν η Μαρία έγινε τριών ετών, την οδήγησαν οι γονείς της στην Ιερουσαλήμ και την παρουσίασαν στον Κύριο μαζί με δώρα. Αυτήν και τα δώρα τα παρέλαβε ο ιερέας Οδαέ, που λεγόταν και Βαραχίας και ήταν πατέρας του Ζαχαρία. Όλοι οι ιερείς ήταν χαρούμενοι και αφού προσευχήθηκαν ευλόγησαν τον Ιωακείμ, την Άννα και την κόρη τους Μαρία και αυτοί επέστρεψαν στη Ναζαρέτ. Όταν έγινε η Μαρία επτά ετών, οι γονείς της την πήγαν πάλι στην Ιερουσαλήμ και χάρισαν το παιδί τους αφιερώνοντας το στον Κύριο για όλη του τη ζωή. Ύστερα απ’ αυτό σε λίγο ο Ιωακείμ, ο πατέρας της πέθανε, όπως λένε ογδόντα ετών. Η Μαρία νύχτα - μέρα έμενε στον ναό και η Άννα άφησε τη Ναζαρέτ, ήλθε στην Ιερουσαλήμ, όπου ζούσε μαζί με τη θυγατέρα της Μαρία. Και αφού έζησε ακόμα δύο χρόνια και έγινε εβδομήντα δύο ετών πέθανε.

5. Η Μαρία, όταν έμεινε εντελώς ορφανή και δεν είχε κανέναν να φροντίζει, δεν έβγαινε από τον ναό του Κυρίου κι αν χρειάζονταν κάτι πήγαινε μόνο στην Ελισάβετ, η οποία κατοικούσε κοντά στο ναό. Έμαθε εβραϊκά , ενώ ζούσε ακόμη ο πατέρας της Ιωακείμ, ήταν φιλομαθής, μάθαινε εύκολα, και αν και ήταν απομονωμένη, μελετούσε και ασχολούνταν με τις θείες Γραφές και είχε μεγάλη επίδοση στην επεξεργασία του μαλλιού, του λιναριού, του μεταξιού και του βαμβακιού. Στη σοφία και στη σύνεση ξεπερνούσε όλες τις κοπέλες της εποχής της, όπως λέει σχετικά μ’ αυτή ο προγονός της Σολομώντας. Πραγματικά πολύ σωστά έλεγε γι’ αυτήν· «Γυναίκα ανδρεία ποιος μπορεί να βρεί;» και όλα τα υπόλοιπα.

6. Υπήρχε ένα καθορισμένο μέρος στο ναό του Κυρίου κοντά στη στοά του θυσιαστηρίου, όπου στέκονταν μόνο οι παρθένες. Οι άλλες παρθένες μετά τη σύναξη και την απόλυση έφευγαν όλες και πήγαιναν στους δικούς τους, η Μαρία όμως παρέμενε φυλάγοντας το θυσιαστήριο και εξυπηρετώντας τον ναό και τους ιερείς. Ο χαρακτήρας της ήταν ο εξής. Σ’ όλα ήταν σεμνή και ολιγόλογη, πολύ υπάκουη, ευπροσήγορη, διακριτική μ’ όλους τους ανθρώπους, αγέλαστη, ήρεμη, δεν θύμωνε ποτέ, προσιτή σ’ όλους, εκτιμώντας όλους, τιμούσε και σεβόταν κάθε άνθρωπο, γι αυτό όλοι θαύμαζαν τη σύνεση και τα λόγια της, είχε κανονικό ύψος - μερικοί λένε ότι ήταν λίγο πιο ψηλή από το κανονικό - με δέρμα σαν του ώριμου σταριού, με ξανθά μαλλιά, με μεγάλα γαλανά μάτια, με μαύρα φρύδια και μεγάλη μύτη, με μακριά χέρια, δάχτυλα και πρόσωπο, γεμάτη από θεία χάρη και ωραιότητα, ταπεινή, χωρίς στόμφο, χωρίς ρυτίδες, με υπερβολική ταπείνωση, γι αυτό και την διάλεξε ο Θεός, όπως η ίδια είπε δοξολογώντας τον Κύριο, αγαπώντας και φορώντας ρούχα στο φυσικό τους χρώμα, όπως το επιβεβαιώνει αυτό το άγιο μαφόριο της.

Έγνεθε το μαλλί του ναού του Κυρίου και τρεφόταν από τον ναό, ασχολούμενη με την προσευχή, την ανάγνωση, τη νηστεία, με το εργόχειρό της και με κάθε αρετή, ώστε με την ποικιλία των εργασιών της και με τη δραστηριότητά της να γίνει η πραγματικά αγία Μαρία δάσκαλος πολλών γυναικών. Όταν ήταν δώδεκα ετών μια νύχτα που προσευχόταν κοντά στις θύρες του θυσιαστηρίου, τα μεσάνυχτα, έλαμψε ένα φως πιο λαμπρό κι από το ήλιο και ακούστηκε μια φωνή μέσα από το ιλαστήριο που έλεγε· «Θα γεννήσεις τον Υιό μου». Αυτή έκρυψε το μυστικό και δεν το είπε σε κανένα μέχρι την ανάληψη του Κυρίου.

7. Ο Αρχιερέας Αβιά απέκτησε τον Ιουδαίο, τον οποίο ονόμαζαν Βαραχία, αυτός απέκτησε τους ιερείς Αγγαίο και Ζαχαρία. Ο Ζαχαρίας νυμφεύθηκε εξαδέλφη της Μαρίας και κατοικούσαν στη Βηθλεέμ, όπου απέκτησε τον Βαπτιστή Ιωάννη. Ο αδελφός του Ζαχαρία Αγγαίος, απέκτησε μια κόρη, τη Σαλώμη, την οποία νυμφεύθηκε ο μαραγκός Ιωσήφ, ο γιός του Ηλί, ο εξάδελφος της Μαρίας, και απέκτησε από αυτή έξι παιδιά, τον Ιάκωβο, τον Σίμωνα, τον Ιούδα, τη Σωβή, τη Μάρθα και τη Μαρία. Πέθανε η γυναίκα του Σαλώμη κι ο Ιωσήφ ζούσε χήρος πολύ συνετά. Ήταν περίπου εβδομήντα ετών, πτωχός, περίφημος τεχνίτης μαραγκός και ζούσε στη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας. Η Μαρία ζούσε στην Ιερουσαλήμ στον οίκο του Κυρίου. Όταν έγινε δεκατεσσάρων ετών εκδηλώθηκε η γυναικεία φύση της. Οι ιερείς την θεωρούσαν μια κοπέλα όπως όλες τις άλλες, γιατί ακόμη δεν είχαν φανερωθεί τα σχετικά μ’ αυτήν μυστήρια. Τότε αποφάσισαν να προσευχηθούν γι αυτήν.

8. Ο αρχιερέας Ζαχαρίας, ο πατέρας του Ιωάννη του Βαπτιστή, πήρε δώδεκα ραβδιά από τους συγγενείς ιερείς της Παρθένου και τα τοποθέτησε γύρω από το θυσιαστήριο λέγοντας· «Θα φανερώσει ο Κύριος κάποιο σημάδι σε ποιόν θα ανήκει η Παρθένος». Ενώ προσεύχονταν οι ιερείς, βλάστησε το ραβδί του μαραγκού Ιωσήφ, έτσι λοιπόν σύμφωνα με την απόφαση του Θεού έδωσαν σ’ αυτόν την Παρθένο Μαρία όχι για γάμο, αλλά για να την προστατεύσει να κρατήσει την άψογη παρθενία της. Αυτό φαίνεται από τα λόγια της αγίας Παρθένου, που είπε στον άγγελο Γαβριήλ. Όταν αυτός μετά τον χαιρετισμό της είπε· «Θα συλλάβεις γιό, θα τον ονομάσεις Ιησού και ο Κύριος ο Θεός μας θα του δώσει τον θρόνο του Δαυίδ, του πατέρα του» και τα υπόλοιπα, του απάντησε η Παρθένος· «Πως θα συμβεί αυτό αφού δεν γνωρίζω άνδρα;». Αν ο Ιωσήφ την είχε πάρει σε γάμο σύμφωνα με τον νόμο περί συζυγίας, αυτή δεν θα απαντούσε έτσι, αλλά θα έλεγε βέβαια· «Από τον άνδρα που μνηστεύτηκα ή παντρεύτηκα θα συλλάβω». Επειδή όμως γνώριζε καλά  ότι δεν την πήρε για γάμο ο Ιωσήφ, αλλά για να την προστατέψει και να διαφυλάξει την παρθενία της, είπε εκείνη την πολύ αληθινή κουβέντα· «Πως θα μου συμβεί αυτό, αφού δεν έχω έλθει σε επαφή με άνδρα;», δηλαδή· «Δεν δόθηκα σε άνδρα για γάμο, αλλά για να με φυλάξει για πάντα καθαρή και ανέπαφη παρθένο». Αυτή ήταν λοιπόν η αιτία της μνηστείας.

9. Πήρε ο Ιωσήφ από το χέρι του Κυρίου την εξαδέλφη του Μαρία με μάρτυρας όλους του ιερείς και την έφερε στο σπίτι του και της παρέδωσε τις δύο θυγατέρες του να τις κάνει σοφές και συνετές σαν τον εαυτό της. Αυτή ζούσε στο σπίτι του Ιωσήφ με κάθε ταπεινοφροσύνη και σεμνότητα. Έμεινε εκεί έξι μήνες, συνήθως νήστευε, όταν μια μέρα, γύρω στις τρείς το μεσημέρι ενώ προσευχόταν εμφανίστηκε σ’ αυτήν ο αρχάγγελος Γαβριήλ σταλμένος από τον Θεό και της εξήγησε όλα τα μυστήρια για τον μονογενή Υιό του Θεού, όσα αναφέρουν οι Ευαγγελιστές. Κανείς από το σπίτι δεν έμαθε τίποτε, ούτε αυτή είπε κάτι, ούτε στον ίδιο τον Ιωσήφ, ώσπου είδε τον Υιό της να ανεβαίνει στον ουρανό…

10. Η αγία Παρθένος, μόλις χάθηκε η οπτασία του αγγέλου, αμέσως πήγε στην Ελισάβετ στη Βηθλεέμ. Η Ιουδαία, όπου βρίσκεται η Βηθλεέμ, είναι πιο ψηλά σε σχέση με τη Γαλιλαία, όπου βρίσκεται η Ναζαρέτ. Γι’ αυτό λέει ο Λουκάς· «Η Μαρία έτρεξε βιαστικά στα ορεινά, στο σπίτι του Ζαχαρία, και χαιρέτησε την Ελισάβετ». Όταν η Μαρία μπήκε στο σπίτι και χαιρέτησε την Ελισάβετ, της φανέρωσε την οπτασία του αγγέλου και τα λόγια του και ότι είχε αγόρι στην κοιλιά της και ότι ο Ζαχαρίας, επειδή είδε άγγελο στον ναό, γι’ αυτό έχασε τη λαλιά του και δεν μπορούσε να μιλήσει. Αυτές κρατούσαν το μυστικό μεταξύ τους και σε κανέναν δεν μίλησαν γι’ αυτά που άκουσαν. Ύστερα από τρείς μήνες κατέβηκε η αγία Μαρία στη Γαλιλαία στο σπίτι του Ιωσήφ. Ήταν προσεκτική στα λόγια στις εκδηλώσεις και στις κινήσεις της. Ενώ περνούσε ο καιρός και μεγάλωνε η κοιλιά της, ο Ιωσήφ βλέποντας την αγία σ’ αυτήν την κατάσταση, επειδή δεν γνώριζε το μυστήριο, ένιωσε ντροπή και θέλησε κρυφά να την διώξει από το σπίτι του. Όμως άγγελος Κυρίου τον εμπόδισε, όπως μας λέει ο ευαγγελιστής Ματθαίος.

11. Εκείνη την εποχή έγινε η απογραφή, που διέταξε ο καίσαρας Αύγουστος. Ο Ιωσήφ με όλη την οικογένειά του ανέβηκε από τη Γαλιλαία στην Ιουδαία, για να απογραφεί σύμφωνα με το διάταγμα του καίσαρα. Τους γιούς του τους έστειλε πιο μπροστά, αυτός πήρε τις θυγατέρες του και την αγία Παρθένο Μαρία μαζί του με το υποζύγιο του και ανέβαινε. Πριν φθάσουν στην Ιερουσαλήμ, σ’ ένα προάστιο της Βηθλεέμ, όπου υπήρχε ένα κτήμα της εξαδέλφης της αγίας Θεοτόκου, Σαλώμης, διανυκτέρευσαν κι αυτήν την νύχτα η αγία Παρθένος γέννησε τον Εμμανουήλ, αφού την εξυπηρέτησε σε όλα η μαία Σαλώμη, που βρισκόταν στη Βηθλεέμ και που ήταν κι αυτή ξαδέλφη της αγίας Θεοτόκου Παρθένου Μαρίας, σύμφωνα με την καταγωγή της από το σόϊ της μητέρας της. Υπήρχε μια σπηλιά και ένα οίκημα για ζώα. Όταν έμαθε η Ελισάβετ την κατάστασή τους, τους έφερε ότι χρειάζονταν, το ίδιο έκαναν κι άλλοι συγγενείς τους. Όταν έμαθαν αυτά που είπαν οι βοσκοί απόρησαν. Τη δεύτερη μέρα ήλθαν οι Μάγοι από την περσική πόλη Βαβυλώνα, από την ηλιόλουστη Ανατολή, και είδαν το αστέρι στ’ αριστερά της Ιερουσαλήμ. Σ’ αυτό το σημείο βρίσκεται η Περσία ως προς την Ιουδαία. Το αστέρι δεν ήταν από τα συνηθισμένα, βρισκόταν χαμηλά και ποτέ άλλοτε δεν είχε φανεί, όπως λέει ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Την όγδοη ημέρα έκαναν περιτομή στο παιδί και το ονόμασαν Ιησού, που σημαίνει Σωτήρας. Τότε γύρισαν στη Ναζαρέτ. Απογράφηκαν οι γιοί του Ιωσήφ, ο Ιάκωβος και τ’ αδέλφια του και κατέβηκαν στη Ναζαρέτ. Όταν συμπληρώθηκαν σαράντα μέρες έφεραν το παιδί στα Ιεροσόλυμα και το παρουσίασαν στον Κύριο μαζί με δώρα και το παρέδωσαν στον γέροντα Συμεών, ο οποίος τους ευλόγησε, και εκεί ο Ιωσήφ είδε όνειρο να φύγει στην Αίγυπτο.

12. Ο Ηρώδης εκείνη την εποχή είχε οικογενειακό πόλεμο με τη γυναίκα του Σαλώμη, που ήταν θυγατέρα του αρχιερέα Υρκανού, και με τα παιδιά της Αλέξανδρο και Αριστόβουλο. Αφού σκότωσε τη γυναίκα του, πήγε στη Ρώμη στον Καίσαρα. Γύρισε αφού πήρε εξουσία και έπνιξε στο ποτάμι τους γιούς της Σαλώμης και δεν έδωσε σημασία σ’ αυτά που του είπαν οι Μάγοι ξεχνώντας τα. Όταν του δόθηκε ευκαιρία και τα θυμήθηκε, άναψε από οργή και μετά από δυό χρόνια από τότε που πέρασαν οι Μάγοι διέταξε τη βρεφοκτονία ο Ηρώδης και οι στρατιώτες του σκότωσαν τον Ζαχαρία που λειτουργούσε μέσα στο θυσιαστήριο. Η Ελισάβετ, που βρισκόταν στη Βηθλεέμ, αφού πήρε τον Ιωάννη πήγε στην έρημο και κρύφθηκε σαράντα μέρες σε μια σπηλιά. Ο Ηρώδης μετά τη βρεφοκτονία αυτοκτόνησε με μαχαίρι, ενώ ήταν εβδομήντα ετών. Ο Ιωάννης έμεινε εκεί που ανατράφηκε στην έρημο, έως ότου παρουσιάστηκε στον Ισραήλ.

13. Ο Ιωσήφ έμεινε στην Αίγυπτο με τους γιούς του, τις θυγατέρες του, τη Θεοτόκο και τον Χριστό πέντε χρόνια και μετά ύστερα από αποκάλυψη του Θεού επέστρεψε στη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας. Τη θυγατέρα του Μαρία τη νυμφεύθηκε ο συγγενής τους Κλωπάς. Ο Κλεόπας ο αδελφός του ομοπάτριος με τον Ιακώβ από τη γενιά του Ιακώβ απέκτησε απ’ αυτήν τον Συμεών. Αυτός ο Συμεών μετά τον Ιάκωβο τον αδελφό του Κυρίου έγινε επίσκοπος στα Ιεροσόλυμα και ύστερα από πολλά βασανιστήρια σταυρώθηκε, όταν ήταν βασιλιάς στη Ρώμη ο Δομετιανός, ενώ ήταν εκατόν είκοσι ετών. Ο Ιάκωβος ο γιός του Ιωσήφ, όπως λένε μερικοί, νυμφεύθηκε για δύο χρόνια και όταν πέθανε η γυναίκα του δεν πήρε άλλη. Ο αδελφός του Ιούδας απέκτησε δυό γιούς, που λεγόταν Ζωκήρ και Ιάκωβος. Αυτοί όταν οδηγήθηκαν στη Ρώμη, στον βασιλιά Δομετιανό, εξ αιτίας της αρετής και της σοφίας τους συνετέλεσαν να σταματήσει ο διωγμός εναντίον των Χριστιανών. Ο Ιάκωβος και ο Ιούδας, αδελφοί του Κυρίου, συμπεριλαμβάνονται στους δώδεκα Αποστόλους. Ο Ιωσής και ο Συμεών νυμφεύθηκαν, η Σωβή έμεινε όλα τα χρόνια της μαζί με τη Θεοτόκο. Τον Ιωσή τον άφησε η μητέρα του βυζανιάρικο και γι’ αυτό τον ανέθρεψε η Μαρία, που ήταν θυγατέρα της εξαδέλφης της Θεοτόκου Σαλώμης.

 14. Την εορτή του Πάσχα ανέβαιναν στα Ιεροσόλυμα από τη Ναζαρέτ, ενώ ο Ιησούς ήταν δώδεκα χρονών. Ενώ βρισκόταν στα Ιεροσόλυμα, πολλοί γνώρισαν και θαύμασαν τη σοφία και τη σύνεσή του και μάλιστα πάρα πολλοί έμειναν έκπληκτοι. Ήταν πάρα πολύ όμορφος, όπως λέει ο προφήτης· «Πολύ ωραίος ανάμεσα στους ανθρώπους», το ύψος του ήταν έξι πόδια, ξανθός, με ωραία μύτη, με μεγάλα μάτια ανοιχτόχρωμα, με μακριά μαύρα μαλλιά, με γένια υπόξανθα, ποτέ δεν άγγιξε το κεφάλι του ξυράφι ή χέρι ανθρώπινο εκτός από το χέρι της μητέρας του, όταν ήταν νήπιο. Όταν έγινε τριάντα ετών, βαπτίστηκε από τον Ιωάννη στον Ιορδάνη ποταμό…

15. Ο Ιωάννης, ο γιος του Ζεβεδαίου, όταν πέθανε ο πατέρας του πούλησε τη μεγάλη περιουσία του στην πόλη Ζεβεδή και ήλθε στην Ιερουσαλήμ, όπου αγόρασε την αγία Σιών, η οποία είναι  πιο ψηλά από την Ιερουσαλήμ. Οι αρχιερείς τότε άλλαζαν κάθε χρόνο, δεν ήταν ντόπιοι, αλλά από διάφορες επαρχίες. Παραδείγματος χάριν ο Καϊάφας καταγόταν από το Κίο της Βιθυνίας, ήταν αρχιερέας εκείνη τη χρονιά και διέμενε στο κτήμα που αγόρασε ο Ιωάννης ο Θεολόγος. Γι’ αυτό λέει το Ευαγγέλιο· «Ήταν γνωστός στον Αρχιερέα». Εκεί ετοίμασαν το Πάσχα, δηλαδή τον μυστικό δείπνο για τον Χριστό και τους μαθητές και τις μαθήτριές του. Όταν λέει· «Να πάτε στον τάδε», εννοεί τον Ιωάννη τον Θεολόγο. Στο σπίτι τέλεσαν τον μυστικό δείπνο και εκεί έμειναν μετά την ανάσταση του Κυρίου. Όταν ο Ιωάννης ευρισκόμενος κάτω από τον Σταυρό παρέλαβε από τον Ιησού τη μητέρα του και την οδήγησε στο σπίτι του, εννοεί στην αγία Σιών. Εκεί «μπήκε ο Ιησούς διά μέσου των κλειστών θυρών και στάθηκε ανάμεσά τους και είπε ειρήνη σε σας» και τα υπόλοιπα.

 16. Οι μυροφόρες ήταν επτά, Μαρία η Μαγδαληνή, Σαλώμη, η μητέρα των γιών Ζεβεδαίου, Μαρία η μητέρα του Ιακώβου του μικρού, η γυναίκα του Ιούδα του αδελφού του Κυρίου, η μητέρα του Ιωσή που ανέθρεψε τν αδελφό του Κυρίου και η Ιωάννα. Αυτή λένε μερικοί πως ήταν γυναίκα του Πέτρου, άλλοι λένε πως ήταν μητέρα του Κλήμεντα και αδελφή της μητέρας του Κυρίου, η Μαρία του Κλεωπά, γυναίκα του αδελφού του Ιωσήφ, αφού ο Ιωακείμ και η Άννα άλλο παιδί δεν απέκτησαν. Αυτές οι μυροφόρες επτά φορές εκείνη τη νύχτα ήλθαν στο μνήμα του Κυρίου, πότε αναστήθηκε όμως δεν ήξεραν. Η Θεοτόκος εκείνη τη νύχτα δεν ήλθε στο μνήμα, γιατί από τη λύπη της ήταν άρρωστη. Όταν ο άγγελος μιλούσε με τη Μαρία τη Μαγδαληνή, ο Χριστός παρουσιάστηκε στο σπίτι του Θεολόγου, δηλαδή στην Αγία Σιών. Εκεί έμειναν όλοι οι Απόστολοι με την Παρθένο, τις γυναίκες κι τα’ αδέλφια του Κυρίου, με νηστείες, με χαμευνίες, με δάκρυα και προσευχές και με μεγάλη χαρά και ακατάπαυστες υμνωδίες. Εκεί παρουσιαζόταν ο Χριστός πολλές φορές. Όταν έφευγαν σε αποστολές και επέστρεφαν, πάλι εκεί συγκεντρώνονταν.

17. Όταν η αγία Θεοτόκος είδε την ανάληψη του υιού της στον ουρανό, δυνάμωσε την ασκητική ζωή της με γονυκλισίες, όπως μας πληροφορεί ο Ανδρέας από τα Ιεροσόλυμα, αρχιεπίσκοπος Κρήτης, ότι φαίνονται ακόμη και σήμερα άνω στα μάρμαρα της Αγίας Σιών τα κοιλώματα από τα γόνατά της και το μέρος όπου κοιμόταν για λίγο πάνω στην πέτρα και ότι τιμόταν απ’ όλους τους ανθρώπους, που την σέβονταν και την δόξαζαν, όχι μόνον οι πιστοί, αλλά και πολλοί Ιουδαίοι, και δεν τολμούσε κανένας άρχοντας των Ιουδαίων ή των ειδωλολατρών να πει κάτι κακό γι’ αυτήν ή να πλησιάσει το σπίτι όπου έμενε. Σιών και Γεσθημανή είναι το ίδιο πράγμα. Γιάτρευε πολλούς ασθενείς, ελευθέρωνε από ακάθαρτα πνεύματα πολλούς, έκανε ελεημοσύνες και φρόντιζε τους φτωχούς και τις χήρες. Κανείς από τους δώδεκα Αποστόλους δεν έφυγε ούτε την αποχωρίσθηκε όσο ζούσε αυτή, αλλά μετά τον λιθοβολισμό του πρωτομάρτυρα Στεφάνου, που έγινε επτά χρόνια μετά την ανάληψη του Κυρίου, διασκορπίσθηκαν όλοι εκτός από τους δώδεκα. Θεωρούσαν πρώτο τον αδελφό του Κυρίου Ιάκωβο και δεν έκαναν τίποτε χωρίς την άδειά του. Ευγενείς γυναίκες από διάφορες επαρχίες ζούσαν μαζί με τη Θεοτόκο, άλλες θεραπευμένες από ακάθαρτα πνεύματα κι άλλες από πίστη. Ανάμεσα σ’ αυτές όπως λένε μερικοί, ήταν και η γυναίκα του Παύλου.

18. Ο Ιππόλυτος ο Θηβαίος μας πληροφορεί ότι η Θεοτόκος έζησε πενήντα εννέα χρόνια, εγώ όμως νομίζω ότι είναι περισσότερα. Ο Ανδρέας επίσκοπος Κρήτης που προαναφέρθηκε αναφέρει ότι η παράδοση λέγει ότι αυτή έφθασε σε βαθιά γηρατειά, άρα δεν έζησε μόνο πενήντα εννέα έτη. Σχετικά με τις ταραχές που έγιναν και τη Θεοτόκο κανείς δεν έγραψε. Κατά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ, που συνέβη είκοσι οκτώ χρόνια μετά την ανάληψη του Χριστού, οι Απόστολοι ξεκίνησαν από την Ιερουσαλήμ με εντολή αγγέλου και ήλθαν σε μια πόλη που ονομάζονταν Πέλλα. Ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης λέγει ότι ήταν παρών στην κοίμησή της μαζί με τον Τιμόθεο τον Ιερόθεο και άλλους. Σ’ αυτούς μαθήτευσε ο άγιος Παύλος, ο οποίος ύστερα από εξήμιση χρόνια βαπτίστηκε και μετά από τρία χρόνια άρχισε το κήρυγμα και μετά από εννέα χρόνια κατήχησε τον Διονύσιο. Ο μακάριος Παύλος λέγει ότι ανέβηκε στα Ιεροσόλυμα μετά από είκοσι χρόνια «ύστερα από αποκάλυψη». Βρήκα και το εξής σε σχόλια· «Όταν από την Έφεσο αρπάχθηκε» ο Παύλος ,  για την κοίμηση της Θεοτόκου αρπάχθηκε. Κι αυτό που είπε στους Κορινθίους ότι· «Παρουσιάστηκε μια φορά ο Χριστός μετά την Ανάσταση σε πεντακόσιους αδελφούς», αυτό το λέει για την κοίμηση της αγίας Θεοτόκου.

19. Η αγία Θεοτόκος δεκαπέντε μέρες νωρίτερα πρόβλεψε τον θάνατό της και τρείς μέρες πριν απ’ αυτόν την επισκέφθηκε ο άγγελος Γαβριήλ, και της είπε για την έξοδό της, και την παρουσία του Κυρίου. Έστειλε και κάλεσε όλους τους Αποστόλους. Πολλοί ήλθαν και έτσι έγινε μια πολύ μεγάλη συγκέντρωση. Τους φανέρωσε φρικτά μυστικά, που κρατούσε μέσα στην καρδιά της, όπως τον χαιρετισμό του αγγέλου και την εμφάνισή του και την πρώτη οπτασία που είδε όταν προσευχόταν στον ναό. Και έκανε διαθήκη, όπως λέγει ο απόστολος άγιος Βαρθολομαίος. Ήταν πολύ ταλαιπωρημένη από την προηγούμενη άσκησή της. Όταν ήλθε η ώρα της, φανερώθηκε ο Χριστός σε όλους και από τη λάμψη του φωτός έπεσαν όλοι κάτω από τον φόβο τους και έγιναν σαν νεκροί. Τότε ο Χριστός τους είπε· «Ειρήνη σε σας». Όλοι οι παριστάμενοι πήραν θάρρος και πρώτοι ύμνησαν οι άγγελοι, ενώ οι άνθρωποι έμειναν κατάπληκτοι, έπειτα έψαλλαν οι Απόστολοι. Και αφού άνοιξε το στόμα της σαν να ήταν σε γλυκό ύπνο, παρέδωσε το πνεύμα της στον Υιό και Θεό της όντας εβδομήντα δύο ετών. Και πάλι αφοί ύμνησαν οι άγγελοι έφυγαν. Οι άγιοι Απόστολοι, όπως μας βεβαιώνει ο ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, ο οποίος ήταν παρών, έψαλλαν έναν ξεχωριστό ύμνο κι όχι όλοι συγχρόνως, γι’ αυτό και τον ύμνο του Ιεροθέου όλοι θαύμασαν και μετά την υμνωδία, αφού την κήδευσαν, την τοποθέτησαν στον τάφο. Δηλαδή στη Γεσθημανή. Ύστερα από λίγο, ενώ όλοι οι παρόντες παρακολουθούσαν, το σώμα της έγινε άφαντο από τα μάτια τους. Και τέλος αφού έψαλλαν όλοι, γύρισε ο καθένας στο σπίτι του.

20. Έτσι μπορούμε να υπολογίσουμε τα χρόνια της. Επτά ετών οι γονείς της την πρόσφεραν στον Κύριο στο ναό στα Ιεροσόλυμα. Στο ναό έμεινε εξήμιση χρόνια και στο σπίτι του Ιωσήφ έξι μήνες. Αφού πήρε το μήνυμα για την παγκόσμια χαρά, στα δεκαπέντε της γέννησε. Μαζί με τον Υιό της έζησε τριάντα τρία χρόνια, όλα μαζί γίνονται σαράντα οκτώ χρόνια. Μετά την ανάληψη του Υιού της έμεινε στο σπίτι του Ιωάννη του Θεολόγου στην αγία Σιών μαζί μ’ αυτόν κι όλους τους άλλους είκοσι τέσσερα χρόνια, όλα μαζί μας κάνουν εβδομήντα δύο χρόνια. Μετά την κοίμηση της Θεοτόκου όλοι οι Απόστολοι διασκορπίσθηκαν.