Ματαιότης ματαιοτήτων

Του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης

Διότι κάθε επιδίωξη ανθρώπων που ασχολείται με τα βιοτικά είναι καθ’ ολοκληρίαν παιχνίδια παιδιών στην άμμο, που η ικανοποίηση γι’ αυτά που έγιναν τελειώνει μαζί με την σχετική απασχόληση μ’ αυτά. Μόλις δηλαδή έπαψαν να ασχολούνται τα παιδιά μ’ αυτά και η άμμος ξαναμαζεύτηκε στο σημείο απ’ όπου την είχαν πάρει, δεν άφησε πλέον κανένα ίχνος απ’ τα έργα των παιδιών.

Αυτό είναι η ανθρώπινη ζωή· άμμος είναι η φιλοδοξία· άμμος η εξουσία· άμμος ο πλούτος· άμμος κάθε τι που απολαμβάνουμε επιμένοντας με τη σάρκα· αυτά στα οποία τώρα οι ψυχές που βρίσκονται σε νηπιακή (πνευματικά) κατάσταση, ματαιοπονώντας για ανυπόστατα πράγματα, υπομένουν γι’ αυτά πολλούς κόπους, τότε μόνο θα καταλάβουν καλά την ματαιότητα της παρούσας ζωής, όταν εγκαταλείψουν τον τόπο της άμμου, εννοώ τη ζωή της σάρκας. Διότι η απόλαυση έμεινε με τη ζωή της ύλης και δεν παίρνουν μαζί τους τίποτα άλλο εκτός απ’ τη συνείδηση. Μου φαίνεται λοιπόν ότι και ο μεγάλος Εκκλησιαστής, επειδή ήδη έχει απομακρυνθεί απ’ αυτά και περπατάει τώρα στον άυλο κόσμο με γυμνή ψυχή, είπε αυτά που είναι φυσικό να πούμε κάποτε κι εμείς, όταν φύγουμε απ’ την παραλία αυτή, στην οποία υπάρχει η άμμος που ξεβράζει η θάλασσα της ζωής και χωριστούμε απ’ όλα τα κύματα που μας χτυπούν από γύρω  και κάνουν τα αυτιά μας να βουίζουν, παίρνοντας από τη νοητική θάλασσα μόνο την ανάμνηση των όσων επιδιώξαμε εδώ και λέγοντας το ματαιότης ματαιοτήτων τα πάντα ματαιότης και ποιο κέρδος θα έχει ο άνθρωπος που μοχθεί κάτω απ’ τον ήλιο; (Εκκλ. 1, 2-3).

Πραγματικά· κατά την άποψή μου, αυτός ο λόγος ταιριάζει στην κάθε ψυχή, όταν απαλλαγμένη από τα επίγεια, βρεθεί στη ζωή που ελπίζουμε διότι, είτε πέτυχε κάτι από τα υψηλότερα στη ζωή αυτή, κατηγορεί την κατάσταση στην οποία βρισκόταν και ελεεινολογεί  τα περασμένα συγκρίνοντας τα μ’ αυτό που βρήκε τώρα· είτε δόθηκε με όλες τις δυνάμεις της στα υλικά και είδε όσα δεν περίμενε και εμπειρικά έμαθε πόσο ανώφελα ήταν όσα κυνήγησε στη ζωή, τότε (και στις δύο περιπτώσεις) θα βγάλει κλαίγοντας θρηνητική κραυγή, όπως κάνουμε μετανιωμένοι και εξιστορώντας τις ανοησίες μας οι άνθρωποι, ματαιότης ματαιοτήτων και τα λοιπά.

Απόδοση στη νεοελληνική Ε. Π. Λέκκος

Εκδόσεις «Λύχνος»