Μια αλληλογραφία

Από το βιβλίο «Συνοδοιπορία με τον Άγιο Λουκά»

  τόμος Γ΄ του Μητροπολίτου Αργολίδος Νεκταρίου

Ο Άγιος Λουκάς. ο ιατρός και επίσκοπος, απ’ όπου κι αν πέρασε δημιούργησε δυνατούς πνευματικούς δεσμούς. Δεν ξέχασε ούτε τους τόπους, ούτε τους ανθρώπους που γνώρισε και συνδέθηκε. Αλληλογραφούσε με όλους και βοηθούσε οικονομικά όσους είχαν ανάγκη.

Παρακάτω δημοσιεύονται κάποιες επιστολές του Αγίου που γράφτηκαν στην Συμφερούπολη από το 1948 έως το 1961 και απευθύνονται στην Άννα Αλεξέεβνα Μακάροβα, η οποία εργαζόταν ως νοσοκόμα με τον Άγιο στο νοσοκομείο του Περεσλάβλ Ζαλέσκι. Είναι γραμμένες παρηγορητικά προς την Μακάροβα, η οποία είναι ηλικιωμένη, μόνη και τυφλή. Τα θέματα που επανέρχονται είναι βασικά δύο: Η κατάσταση της υγείας του και τα νέα από τα παιδιά του Αγίου, τα οποία η Μακάροβα τα είχε γνωρίσει μωρά. Ο Άγιος δείχνει τη συμπόνια του στη φτωχή γερόντισσα και προσπαθεί να τη στηρίξει. Όμως δεν μένει στα ευχολόγια. Μεριμνά από τόσο μακριά για τις ανάγκες της, την ενισχύει οικονομικά για να εξασφαλίσει τα αναγκαία και ειδικά τη θέρμανση του χειμώνα.

*

«Στη γερόντισσα του Θεού Άννα Αλεξέεβνα. Ειρήνη κι ευλογία και ευχαριστίες  για τις ευχές για τη μεγάλη γιορτή του Νέου Έτους.

Να αφήσετε, σας παρακαλώ τη σκέψη πως στερούμαι κάτι εγώ, στέλνοντάς σας χρήματα.

Σας ευχαριστώ για τη φωτογραφία  που στείλατε, όπου φαίνεστε πολύ γριούλα. Πόσο χρονών είστε;

Όλα τα παιδιά μου, τα εγγόνια κι η δισέγγονη ευημερούν και είναι καλά. Όσο για τη δική μου υγεία, κλονίζεται. Να και τώρα, 3 μέρες πριν τη Γέννηση του Χριστού, είμαι κατάκοιτος στο κρεβάτι από αδυναμία καρδιάς και δεν ξέρω αν θα τελειώσω αισίως τη λειτουργία των Χριστουγέννων.

Δεν διακινδυνεύω να λειτουργήσω στην παννυχίδα για να φυλάξω δυνάμεις για τη λειτουργία.

Η όρασή μου είναι χειρότερη από τη δική σας, δεν μπορώ παρά να υπογράφω τα γράμματα και τα χαρτιά, ενώ σχεδόν δεν βλέπω τι γράφω. Για την εγχείρηση δεν έχει φτάσει ακόμη η ώρα .

Το φως του Χριστού ας φωτίζει τα μάτια και ας ζεσταίνει την καρδιά σας.

(1954; Αρχιεπίσκοπος Λουκάς)»

 «Στην Άννα Αλεξέεβνα. Ειρήνη και ευλογία.

Σας πρόλαβα στην τύφλωσή μου: Δεν μου έχει μείνει παρά η αίσθηση του φωτός μόνο. Το διέγνωσε ο γιατρός από την Οδησσό, ο βοηθός του Φιλάτωφ, ο οποίος βρήκε και την αιτία, ίδια με τη δική Σας– γλαύκωμα. Το αποτέλεσμα της εγχείρησης θα ήταν ελάχιστη βελτίωση της όρασης, ενώ η ίδια η εγχείρηση είναι πολύ επικίνδυνη. Προφανώς όρισε ο Κύριος να είμαι τυφλός πριν το θάνατό μου. Αρνήθηκα την εγχείρηση και αυτό το θέλημα του Θεού το δέχομαι αγόγγυστα.

(1954)  Αρχιεπίσκοπος Λουκάς»

«Την Άννα Αλεξέεβνα να ευλογεί ο Κύριος για την αγάπη προς το άτομό μου και για τις εόρτιες ευχές.

Δεν έχω πάει ακόμη για εγχείρηση στον ακαδημαϊκό Φιλάτωφ, γιατί τρεις φορές είχα ετοιμαστεί να πάω εγώ σε αυτόν, μία φορά να έρθει αυτός σ’ εμένα και κάθε φορά ο Κύριος εμπόδιζε τα ταξίδια μας, στέλνοντας αρρώστια ή σε αυτόν ή σ’ εμένα. Γι’ αυτό φοβάμαι να πάω, για να μην παροργίσω τον Κύριο. Σε αυτή τη φάση θα μπορούσε να είναι δυνατή η εγχείρηση προκαταρτική για την θεραπεία του καταρράκτη. Ήδη δε βλέπω καλά, πολύ χειρότερα από ότι εσείς, κι ακόμη κι αν γράφω λίγο, το κάνω σχεδόν μηχανικά, ενώ εδώ και καιρό δεν μπορώ να διαβάσω. Είναι πολύ δύσκολο να τελέσω τη λειτουργία, κατά τη διάρκεια της οποίας όλες τις προσευχές μού τις διαβάζουν φωναχτά, ενώ αναγκάστηκα να αρνηθώ να λειτουργήσω στην αγρυπνία. Στο ιερό δεν βλέπω σχεδόν τίποτε. Όμως δεν σταματώ να κηρύττω.

Ας μας δώσει ο Κύριος, και σ’ Εσάς και σ’ εμένα υπομονή.

(1954;) Αρχιεπίσκοπος Λουκάς»

«Στην Άννα Αλεξέεβνα: Ειρήνη και ευλογία.

Εύχομαι να απαλύνει ο Κύριος τα βαριά και στερημένα χαράς και μοναχικά γηρατειά σας.

Η τύφλωσή μου είναι πολύ πιο ελαφριά απ’ τη δική σας, γιατί σε κάθε μου βήμα με προσέχουν η Ευγενία Πάβλοβνα και η ανιψιά μου Βέρα, αλλά και μια ακόμη ανιψιά μου, η Νίνα. Όχι μόνον δεν γογγύζω, αλλά ευχαριστώ τον Κύριο για την τύφλωσή μου, διότι με ωφελεί από πνευματικής πλευράς. Η μέρα του Αγγέλου μου (ονομαστικής εορτής) πέρασε σε ατμόσφαιρα μεγάλης αγάπης και σεβασμού προς το πρόσωπό μου εκ μέρους των κληρικών και των λαϊκών . Έλαβα πάνω από 150 ευχητήρια και σ’ ένα μεγάλο μέρος έπρεπε να απαντήσω.

Καταλαβαίνω πολύ καλά την θλίψη σας και την αδιαθεσία του πνεύματος μέσα στην απόλυτη μοναξιά και όντας αβοήθητη, αλλά όλες αυτές τις μεγάλες δοκιμασίες σας τις έχει δώσει ο Κύριος. Ας σας δώσει ο ελεήμων και την ταπείνωση και υπομονή στιες θλίψεις σας. Προσεύχομαι καθημερινά για σας.

Αρχιεπίσκοπος Λουκάς.

«Να σώσει και ευλογεί την Άννα Αλεξέεβνα ο Κύριος! Ανησύχησα πολύ, όταν έμαθα από το γράμμα σας πως ο Κύριος σας έσωσε από κίνδυνο θανάτου, όταν φάγατε φρυγανιές μουσκεμένες σε πολύ δυνατό δηλητήριο-την πηλοκαρπίνη.

Σας συμβουλεύω να διακόψετε να βάζετε σταγόνες πηλοκαρπίνης στα μάτια σας και να ξαναρχίσετε μόνο στην περίπτωση που έχετε πόνους στα μάτια.

 Η υγεία μου, δόξα των Θεώ, είναι καλά, είναι καλά και τα παιδιά.

Αυτό το μήνα σας στέλνω περισσότερα για την αγορά ξύλων από ότι συνήθως. Η χάρη του Θεού ας είναι μαζί σας. Δεχτείτε την ευλογία μου.

 Κάθε μέρα προσεύχομαι για σας.

Αρχιεπίσκοπος Λουκάς 14 Σεπτεμβρίου 1957»

«Τη δύστυχη, τυφλή γερόντισσα, μόνη και θλιβομένη, ας ελαφρύνει και παρηγορήσει ο Κύριος!

Σας ευχαριστώ που με θυμάστε και για την αδιάλειπτη φροντίδα σας για μένα και την υγεία μου, για την ευημερία των παιδιών μου.

Υπάρχουν βέβαια ατέλειες στην ευημερία τους: η εγγονή μου Όλια, η κόρη του Βαλεντίνου, μολύνθηκε από αυτόν με φυματίωση των πνευμόνων, αρρώστια που με τη χάρη του Θεού, δεν είναι βαριά.

Η Ελένη υποφέρει με την κοιλιά της, αλλά οι γιατροί της Τασκένδης θεωρούν ότι η πάθησή της είναι καλοήθης. Ο Θεός να δώσει να είναι έτσι.

Η υγεία μου παραμένει καλή για την μεγάλη μου ηλικία.

Δεχτείτε την ευλογία μου και να δώσετε την ευλογία στην Άννα Πέτροβνα Γρεμενίτσκαγια.

Αρχιεπίσκοπος Λουκάς 2 Οκτωβρίου 1958»

Ωφέλεια εκ των θλίψεων, όταν υπομένωμεν.

                                             (Απόσπασμα από  επιστολή του 

γέροντος Φιλοθέου Ζερβάκου)

...Ναι μεν οι πειρασμοί και αι θλίψεις και στενοχωρίαι σας είναι μεγάλαι, αλλά πρέπει και η υπομονή σας να είναι μεγάλη… Από τους πειρασμούς, τας θλίψεις και τας συμφοράς προέρχεται μεγάλη ωφέλεια, εάν έχει τις υπομονή, εάν δεν έχει υπομονήν ο άνθρωπος όχι μόνον ωφέλειαν δεν λαμβάνει αλλά και ζημιώνει. Αυτό καλώς γνωρίζοντες οι θείοι Απόστολοι και όλοι οι Άγιοι όχι μόνον έχαιρον εις τας θλίψεις των αλλά και εκαυχώντο… Και ο Απόστολος Ιάκωβος παραινεί τους χριστιανούς λέγων· χαίρετε όταν ποικίλοις πειρασμοίς περιπέσητε… Λοιπόν συ αντί να χαίρεσαι εις τους  πειρασμούς που σου έρχονται λυπείσαι και παραπονείσαι ότι ο Θεός κωφεύει εις τας παρακλήσεις σου, και το λυπηρόν ότι απελπίζεσαι. Πρέπει να έχεις τελείαν πίστην εις τον Θεόν και να ειπείς ότι ο Θεός περισσότερον της δυνάμεως μας δεν αφήνει να πειρασθώμεν. Μα εάν οι πειρασμοί είναι μεγάλοι και αι θλίψεις πολλαί να ενθυμούμεθα το λόγιον του Κυρίου μας «ότι δια πολλών θλίψεων θα εισέλθωμεν εις την αιώνιον ζωήν», και ως λέγει ο σοφός Ισαάκ ο Σύρος «αυξανομένων και πληθυνομένων των πειρασμών και των θλίψεων αυξάνονται και οι στέφανοι». Τι φαντάζεσαι ο πολύαθλος Ιώβ από τι έγινε μακάριος, από τον πλούτον και την ευτυχίαν ή από τας θλίψεις, ασθενείας και στερήσεις; Ο Λάζαρος από τι έγινε μακάριος και κληρονόμος της αϊδίου μακαριότητος; Αλλά και όλοι οι Άγιοι διά ποίου μέσου και τρόπου ηγίασαν και επέτυχον των επηγγελθέντων αγαθών; Φανερόν από τας θλίψεις, τους πειρασμούς, τας στενοχωρίας και την στενήν και τεθλιμμένην οδόν, την οποίαν διόδευσαν. Λοιπόν και συ μην απελπίζεσαι, αλλά έχε θάρρος και υπομονήν. Λάβε θάρρος, ανδρείαν και μεγαλοψυχίαν, πίστιν και ελπίδα· απεμάκρυνε τον δαίμονα της απελπισίας ο οποίος τριγυρίζει δια να σε κυριεύσει… Θάρσει, ανδρίζου, ενδυναμού με την χάριν του Θεού…

Γιατί να δοκιμάζονται οι ευσεβείς.

                                                                                        Του (†)Αρχ. Καλλίστρατου Λυράκη

 «Το να θλίβονται και να πονούν οι ασεβείς και άπιστοι το καταλαβαίνω. Το να ταλαιπωρούνται οι κακοί, οι αμετανόητοι, οι φαύλοι, οι εγκληματίες το θεωρώ φυσικό. Απολαμβάνουν τα επίχειρα της κακίας τους. Να δοκιμάζονται όμως άνθρωποι ευσεβείς, άνθρωποι της Εκκλησίας, άνθρωποι πιστοί και αφοσιωμένοι στον Θεό αυτό πως εξηγείται; Tι απάντηση δίδεται;»

Παλαιά απορία. Παλαιό ερώτημα. Το βρίσκουμε ακόμη με διαφορετική κάπως διατύπωση και στην Παλαιά Διαθήκη.

Προτού όμως απαντήσουμε, θα πρέπει και εμείς με τη σειρά μας να ερωτήσουμε. Όταν λέτε την λέξη «ευσεβής» τι εννοείται; Εννοείται τον άνθρωπο που απλά εκκλησιάζεται και κάπου-κάπου κοινωνεί, χωρίς να τον γνωρίζετε ποιος είναι στο βάθος, ή εάν είναι εγνωσμένης αγιότητας;

Ο καθένας όταν θέτει το ερώτημα αυτό και ζητεί κατά κάποιο τρόπο ευθύνη από τον Θεό, γιατί δηλαδή ο Α ευσεβής άνθρωπος να υποφέρει, θα πρέπει να γνωρίζει καλά για ποιόν λόγο τον λέει «ευσεβή». Διότι ο άνθρωπος είναι μυστήριο σκοτεινό και δυσεξερεύνητο. Τον βλέπεις απ’ έξω να είναι πρόβατο, από μέσα του όμως μπορεί να είναι λύκος. Τον συναντάς στην Εκκλησία και τον εκτιμάς για την ευλάβειά του. Ακούς τα λόγια του και θαυμάζεις την ευγένεια των τρόπων του. Και όμως αυτός που φαίνεται άνθρωπος θρησκευτικός, χριστιανός, που δεν αφήνει εσπερινό και Λειτουργία, εσωτερικά μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος υποκριτής. Ο άνθρωπος του συμφέροντος και τίποτε άλλο. Είναι δυνατό να βαρύνεται και με πράξεις που θα έπρεπε πολλά να υποφέρει για να εξαγιασθεί. Επομένως, μπορεί να βλέπεις ένα τέτοιο άνθρωπο ως ευσεβή; Αλλά ας υποθέσουμε ότι πράγματι κάποιος είναι ευσεβής ενώπιον του Θεού, κι όμως δοκιμάζεται με θλίψεις. Πουθενά στη Γραφή δεν θα βρείτε μια λέξη η οποία να λέει ότι «σεις θα μου δίδετε ευσέβεια και Εγώ θα σας δίδω υγεία, καλοζωία, επίγεια ευτυχία». Εάν αυτό υπήρχε τότε ευσέβεια δεν θα ήταν τίποτε άλλο, παρά ένα εμπόρευμα το οποίο θα το πωλούσες στον Θεό για να πάρεις το είδος που σου χρειάζεται. Αλλοίμονο όμως, εάν ήσαν έτσι τα πράγματα και ο Θεός σκεπτόταν έτσι ταπεινά και χωματένια, όπως σκεπτόμαστε εμείς οι μικροί άνθρωποι..

Στην Αγία Γραφή ο χριστιανός παρουσιάζεται αγωνιστής. Τονίζεται καθαρά: «Αγωνίζου τον καλόν αγώνα της πίστεως» (Α’ Τιμ. ΣΤ’ 12). Και ο θείος Παύλος τονίζει ότι:  «δι’ υπομονής τρέχομεν τον προκείμενον ημίν αγώνα» (Εβρ. ΙΒ’ 1). Τι σημαίνει η λέξη αγωνιστής στην εποχή μας, που τόσος λόγος γίνεται κάθε ημέρα για τους αθλητικούς και ποικίλους αγώνες, όλοι το κατανοούμε και δεν παρίσταται ανάγκη να αναπτυχθεί. Διότι για τον πολύ κόσμο αγωνιστής ασφαλώς σημαίνει κόπο, κακοπάθεια, άσκηση, ιδρώτας, τρεξίματα, καθημερινή προσπάθεια. Και για όλα αυτά δεν διαμαρτύρεται, διότι, εφ’ όσον θέλει να είναι αγωνιστής και αθλητής τα θεωρεί πολύ φυσικά. Διότι μόνο κατ’ αυτόν τον τρόπο θα τονώσει τα νεύρα του και θα γυμνάσει τους μυς του.

Κάτι παρόμοιο γίνεται και με τον αγωνιστή του καλού αγώνα, τον χριστιανό. Για να τονώσει την ψυχή του στην κατά Θεό ζωή, δεν θα το επιτύχει παίζοντας και γελώντας. Αλλά θα πρέπει να γνωρίζει ότι στην κονίστρα του πόνου θα υποφέρει, θα δοκιμασθεί σκληρά, για να αναδειχθεί πραγματικός αγωνιστής του καλού αγώνα.

Ένας μεγάλος αγωνιστής του καλού αγώνα, ο Μ. Βασίλειος, ως εξής χαρακτηρίζει τον καλό χριστιανό. Όπως λέει, στο στάδιο θα φανεί ποιος είναι ο καλός αθλητής και στην τρικυμία ο καλός κυβερνήτης και στον πόλεμο ο καλός στρατηγός, ο καλός χριστιανός θα φανεί όταν τον δοκιμάσει η συμφορά και ο πειρασμός.

Πατήρ Νικηφόρος, πνευματικός αγωνιστής και οδηγός.

(Μαρτυρία Αρχιμανδρίτου Νικοδήμου Γιαννακοπούλου)

Εγνώρισα τον π. Νικηφόρο το έτος 1961 στο Νοσοκομείο Λοιμωδών Νόσων, το τότε Λεπροκομείο. Πηγαίναμε, μια συντροφιά νέων τότε, με τον τότε διάκονο και μετέπειτα Μητροπολίτη Χαλκίδος Νικόλαο Σελέντη. Αυτός μας παρακινούσε να δώσουμε λίγη χαρά στους κοινωνικά απομονωμένους ασθενείς αδελφούς μας, να τους αγκαλιάσουμε, να φάμε μαζί τους από το ίδιο πιάτο τους, να κοινωνήσουμε μετά από αυτούς.

Ένας από αυτούς ήταν και ο π. Νικηφόρος. Έφερε πασιφανή τα σημάδια της νόσου. Τυφλός, ακρωτηριασμένος, καταβεβλημένος σωματικά. Αμέσως όμως διέκρινες, μέσα από το ασθενικό εκείνο σώμα να βγαίνει μια δύναμη πνευματική, ένας ένθεος ζήλος, μια απέραντη αγάπη και μια ειρήνη, που σε διαπότιζε ολόκληρον.

Εκείνο, που ιδιαιτέρως θυμάμαι ακόμα, ήταν η πάλη του με τους δαίμονας. Δεχόταν πολλές επιθέσεις και ορισμένες φορές οι συμπλοκές έφθαναν και σε σωματική πάλη. Και όταν «τη δυνάμει του Σταυρού» τους υπέτασσε, εν τω ονόματι του Ιησού τους εμάστιζε και τους εξανάγκαζε να ομολογούν τις δαιμονικές τους δραστηριότητες. Έλεγε σ’ αυτούς: «Πες μου κασσίδη, που ήσουν απόψε;». Και, όταν το δαιμόνιο ομολογούσε τις ήττες του, ο πατήρ Νικηφόρος χαιρόταν και δόξαζε τον Θεό. Και, όταν κάποιος Χριστιανός, έπεφτε στις παγίδες του, λυπόταν και προσευχόταν.

Το μικρό νοσοκομειακό δωμάτιο του ήταν για μας τόπος πνευματικής βοηθείας και αγαλλιάσεως. Είχαμε εμπρός μας έναν αγωνιστή του «καλού αγώνος» και παίρναμε δύναμη. Η παρρησία του στον θρόνο του Θεού, με τις πυρφόρες προσευχές του, μας χάριζε τη δρόσο του Πνεύματος, μας συμπαρέσυρε σε πνευματική ανάταση, σε θείο ζήλο, έστω και αν για τον γράφοντα ο ζήλος μαραινόταν εύκολα.

Με πολλή απλότητα, χωρίς πολλές διδασκαλίες, ήταν πνευματικός οδηγός, γιατί ήταν ο ίδιος με τη ζωή του μια πηγαία διδασκαλία. Έδειχνε σε όλους, πολλές φορές και με την σιωπή του, τον λαλούντα μέσα του Θεόν - «οὐ γὰρ ὑμεῖς ἐστε οἱ λαλοῦντες, ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα τοῦ πατρὸς ὑμῶν τὸ λαλοῦν ἐν ὑμῖν» (Ματθ. 10,20).

Ας έχουμε την ευχή του, και ας πρεσβεύει για να εύρωμεν έλεος εν ημέρα κρίσεως.

Από το βιβλίο «Ο Άγιος Νικηφόρος ο λεπρός και θαυματουργός» (4η Ιανουαρίου)

Οσίου Αντιόχου του Πανδέκτου (24/12) Λόγος 92ος Για το ότι πρέπει να συμπάσχουμε.

Από το βιβλίο «Αντιόχου μοναχού άπαντα τα έργα»

  των εκδόσεων «Γρηγόριος ο Παλαμάς»

Το να πάσχουμε και να υποφέρουμε ο ένας για τον άλλο και να αλληλοβοηθούμαστε και να κοπιάζουμε μαζί με τους άλλους, είναι πράγμα ευάρεστο στον Θεό. Καθόσον χρωστούμε να το κάνουμε αυτό σαν δούλοι και σύντροφοι και υπηρέτες του Θεού Λόγου, για να γίνουμε αρεστοί σε Εκείνον του οποίου γίναμε στρατιώτες, από τον οποίο θα λάβουμε και την ανταμοιβή. Ο άνθρωπος που συμπονεί για τον συνάνθρωπό του έχει ψυχή γεμάτη ευσπλαχνία. Και αυτός που έχει μια τέτοια ψυχή, θα αναβλύσει όλα τα καλά. Γιατί, αν έχει χρήματα, θα τα δωρίσει· αν δει κάποιον μέσα σε συμφορές, θα κλάψει· αν συναντήσει κάποιον δοκιμαζόμενο από θλίψεις, θα του απλώσει χέρι βοηθείας, και δεν θα παραλείψει τίποτε από αυτά που μπορεί να κάνει. Ας αγωνιστούμε λοιπόν, ώστε η πίστη μας και η αγάπη και η υπομονή να γίνουν για μας σαν περικεφαλαία και δόρυ και πανοπλία, δείχνοντας μακροθυμία μεταξύ μας  και ζώντας με πραότητα, όπως και ο Θεός δείχνει προς εμάς. Ας μη παραβλέπουμε ταπεινό και με δάκρυα στα μάτια, για να μη παραβλεφθούν και τα δάκρυα της προσευχής μας. Και αν έχουμε κάποιο χάρισμα, ας μη κυριευθούμε από αλαζονεία, αλλά να δείξουμε συμπάθεια προς εκείνους που δεν έχουν, και να παραμείνει σε μας το χάρισμα μέχρι τέλους. Λέγει πραγματικά πρώτος ο συμπαθέστατος Ιώβ· «Εγώ έκλαψα για τον κάθε αδύνατο και στέναξα όταν είδα άνθρωπο μέσα σε ανάγκες» (Ιώβ 30,25) και· «Αν γύρισα τα μάτια μου αλλού όταν είδα γυμνό και δεν τον έντυσα» (Ιώβ 31,19) και· «Η πόρτα μου ήταν ανοιχτή στον καθένα που ερχόταν» (Ιώβ 31,32). Επίσης και ο Τωβίας λέγει· «Έκανα πολλές ελεημοσύνες. Και όταν έβλεπα πεθαμένους ριγμένους, τους μάζευα και τους έθαβα» (Τωβ. 1,17) . Ο προφήτης πάλι Ωσηέ λέγει· «Ας επιδιώξουμε να γνωρίσουμε τον Κύριο, γιατί αγάπη θέλει και όχι θυσία, και επίγνωση Θεού, και όχι ολοκαυτώματα» (Ωσηέ 6, 3,6). Και ο Μιχαίας· «Μήπως δεν σου έγινε γνωστό, άνθρωπέ μου, ότι το καλό ή το τι ζητεί ο Κύριος από σένα δεν είναι τίποτε άλλο, παρά να εκτελείς τις εντολές του και να αγαπάς την ευσπλαχνία;» (Μιχ. 6,8). Λέγει επίσης και στη Σοφία· «Σώσε τους ανθρώπους που οδηγούνται στην εκτέλεση, και μη λυπηθείς να εξαγοράσεις ανθρώπους που πρόκειται να φονευθούν» (Παρμ. 24,11). Και ο Ιάκωβος· «Εάν αδελφός ή αδελφή είναι γυμνοί και στερούνται την καθημερινή τους τροφή, και πει κάποιος σ’ αυτούς, Πηγαίνετε στο καλό, βρείτε ζεστασιά και χορτάστε, και δεν τους δώσετε τα αναγκαία για το σώμα, ποια η ωφέλεια;» (Ιακ. 2, 15-16). Συμβουλεύει επίσης και ο Παύλος· «Ντυθείτε λοιπόν, σαν εκλεκτοί του Θεού, άγιοι και αγαπημένοι, ευσπλαχνία, αγαθότητα, ταπεινοφροσύνη, πραότητα, μακροθυμία, και ανοχή ο ένας προς τον άλλο» (Κολ. 3,13). Λέγει επίσης και για τον εαυτό του· «Αλήθεια σας λέγω στο όνομα του Χριστού, δεν λέγω ψέματα, ότι υπάρχει λύπη μεγάλη και αδιάκοπος πόνος μέσα στην καρδιά μου· θα ευχόμουν πραγματικά εγώ ο ίδιος να είμαι ανάθεμα, μακριά από τον Χριστό, για χάρη των αδελφών μου, που είναι συγγενείς μου κατά σάρκα» (Ρωμ. 9, 1-3)· και ότι, «Αν πάσχει ένα μέλος, πάσχουν μαζί του όλα τα μέλη» (Α’ Κορ. 12,26). Και ο Πέτρος· «Και τέλος, να είσαστε όλοι της ίδιας γνώμης, γεμάτοι συμπόνια, αδελφική αγάπη, ευσπλαχνία και ταπεινοφροσύνη, χωρίς να ανταποδίδετε κακό αντί κακού, ή κατηγορία αντί κατηγορίας· αντίθετα να ευλογείτε ο ένας τον άλλον, γιατί σ’ αυτό έχετε κληθεί, για να κληρονομήσετε ευλογία» (Α’ Πέτρ. 3, 8-9). Ο εύσπλαχνος πάλι Κύριος, θέλοντας να μας αναδείξει υιούς του Πατέρα του, λέγει· «Να είστε γεμάτοι ευσπλαχνία, όπως ο πατέρας σας ο ουράνιος είναι εύσπλαχνος» (Λουκά 6,36). Σ’ αυτόν πρέπει η δόξα στους αιώνες. Αμήν.

Η αρρώστια είναι καρπός της αμαρτίας ή είναι μια δοκιμασία του Θεού;

 Από το βιβλίο «Ο γέροντας Θεόφιλος Παραϊάν» των εκδόσεων «Άθως»

Η αρρώστια, όπως κάθε είδους πόνος, είναι κατά πρώτο λόγο μια πραγματικότητα ανεπιθύμητη, για τον λόγο ότι η αρρώστια δεν ταιριάζει με την φύση, είναι κάτι που προστίθεται, μια απόκλιση απ’ αυτό που εμείς θεωρούμε φυσιολογικό. Είναι μια ανεπιθύμητη πραγματικότητα, με την έννοια ότι κανένας δεν επιδιώκει ν’ αρρωστήσει και όλοι όσοι είναι άρρωστοι ή αρρωσταίνουν επιθυμούν να γιατρευτούν, γιατί φυσιολογικό θεωρείται η υγεία.

Είναι πάλι ένα πρόβλημα, με την έννοια ότι δεν έχουμε μία ικανοποιητική απάντηση για το τι είναι γενικά η ταλαιπωρία, ο πόνος, και επομένως δεν έχουμε μια απάντηση ικανοποιητική σχετικά με την αρρώστια ως εκδήλωση της ταλαιπωρίας. Γενικά δε γνωρίζουμε ούτε τις αιτίες της αρρώστιας ούτε το νόημα που έχει η αρρώστια ως ταλαιπωρία. Δεν ξέρουμε ποιος είναι ο σκοπός της αρρώστιας, αλλά σχετιζόμαστε με διάφορους τρόπους μ’ αυτό το πρόβλημα και φυσικά πάντοτε με την επιθυμία να το επιλύσουμε.

Σύμφωνα με την αντίληψη της Παλαιάς Διαθήκης, τις πιο πολλές φορές η αρρώστια κατανοείται ως μια τιμωρία για την αμαρτία. Δηλαδή αιτία της είναι η αμαρτία. Έτσι σκέφτηκαν για την αρρώστια, ως συνέπεια δηλαδή της αμαρτίας, αυτοί που επισκέφτηκαν τον δίκαιο Ιώβ, που έφτασε να υποφέρει πολύ, μεταξύ των άλλων και να αρρωστήσει. Έτσι, στο βιβλίο του Ιώβ υπάρχει μια συζήτηση μεταξύ του Ιώβ και των φίλων του πάνω στη βάση ότι η αρρώστια κληρονομείται από την αμαρτία. Στο Δευτερονόμιο έχουμε διά στόματος του Μωϋσή δηλώσεις του Θεού ότι οι ευλογημένοι από το Θεό δε θα κληθούν να υπομένουν αρρώστιες. Ενώ οι καταραμένοι του Θεού, εξ αιτίας των αμαρτιών τους, θα κληθούν να υπομείνουν διάφορες αρρώστιες.

Στην Καινή Διαθήκη υπάρχει επίσης συσχετισμός αρρώστιας και αμαρτίας. Όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση του παραλυτικού της Καπερναούμ διαπιστώνουμε ότι τα πρώτα λόγια που του είπε ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός μπροστά στους τέσσερις ανθρώπους που τον μετέφεραν ήταν: «Θάρσει, τέκνον· ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι» (Ματθ. 9,2), και στη συνέχεια ο Κύριος του χάρισε τη θεραπεία. Αλλά βέβαια τη θεραπεία στην ευαγγελική περικοπή έρχεται ως επακόλουθο του γεγονότος της συγχωρήσεως των αμαρτημάτων. Αυτά συνέβησαν στην περίπτωση του παραλυτικού της Καπερναούμ. Όμως σε σχέση με τον παραλυτικό της Βηθεσδά, βλέπουμε στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο ότι τον άνθρωπο που θεράπευσε ο Κύριος, όταν τον συνάντησε στο Ναό των Ιεροσολύμων, του είπε: «μηκέτι ἁμάρτανε, ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηται» (Ιωαν.  5,14). Επομένως, και εδώ υπάρχει μια  σχέση μεταξύ της αμαρτίας και της αρρώστιας.

Παρά ταύτα, είναι βέβαιο ότι δεν αρρωσταίνουν μόνον οι αμαρτωλοί, αλλά και οι ενάρετοι, και σ, αυτή την περίπτωση η αμαρτία δεν προηγείται της αρρώστιας. Πάνω σ’ αυτή τη βάση μπορούμε ν’ αναλογιστούμε τα βάσανα που υπέφερε ο Ιώβ. Επίσης άριστα μπορούμε ν’ αναλογιστούμε τις ταλαιπωρίες του Αποστόλου Παύλου, τις αρρώστιές που υπέμενε και τις οποίες έπρεπε ίσως να υπομείνει, ώστε να καταδειχθεί η σταθερότητα στην πίστη και τη σχέση του με το Θεό, ώστε να γίνει ένα παράδειγμα καρτερίας, υπομονής πάνω στις ασθένειες. Είναι ενδιαφέρον ότι οι παλιοί, μη γνωρίζοντας τη μικροβιακή αιτιολόγηση των ασθενειών, δε θεωρούσαν τις ασθένειες με τον πιο πάνω τρόπο, όπως, αντίθετα, κάνει ο σύγχρονος άνθρωπος ο οποίος γνωρίζει ότι μερικές αρρώστιες οφείλονται σε παθογόνα μικρόβια. Οι παλιοί ήξεραν απλά ότι ο ευλογημένος από τον Θεό άνθρωπος δεν μπαίνει στη δοκιμασία της ασθένειας ή, αν του συμβεί κάτι τέτοιο, είναι κατά παραχώρηση Θεού, για κάποιο πνευματικό λόγο. Αλλά βέβαια στις πιο πολλές περιπτώσεις η αρρώστια θεωρείται ως αποτέλεσμα της αμαρτίας. Αυτό το κατανοούμε καλύτερα από το γεγονός ότι η αρρώστια ήλθε στον κόσμο μετά την υγεία, μετά από την περίοδο που ο άνθρωπος είχε πλήρη υγεία και ήλθε ως ένα είδος τιμωρίας για την πτώση του. Επομένως η αρρώστια έρχεται μετά την πτώση στην αμαρτία.