Περί των εσχάτων

Γέρων Γρηγόριος Παπασωτηρίου

 

Οι Πατέρες τονίζουν ότι οι καιροί μας είναι δύσκολοι, από πνευματικής πλευράς φυσικά είναι δύσκολοι, ότι είναι έσχατοι, ότι είναι κρίσιμοι και άλλα σχετικά με αυτά. Βέβαια δεν πρέπει κανείς να έχει προφητικό πνεύμα ή να είναι πολύ σοφός ή άγιος πολύ, για να το καταλάβει αυτό, να καταλάβει δηλαδή ποιοι είναι οι καιροί μας. Λίγο μυαλό να έχει, μπορεί να καταλάβει ότι πραγματικά η εποχή μας είναι δύσκολη, οι καιροί μας είναι δύσκολοι.

Τώρα από τα «δύσκολα» μέχρι το πότε θα γίνει η Δευτέρα Παρουσία, όπως λένε μερικοί… Γιατί ο όσιος Παΐσιος είπε κάτι στην Σουρωτή και οι γυναίκες… η κάθε μια το πήρε, όπως ήθελε και άρχισε να «ψάλλει το δικό της τροπάριο». Και βγήκαν και ακούστηκαν πάρα πολλά. Εγώ π.χ. άκουσα ότι δήθεν είπε ο όσιος Παΐσιος ότι στον Σεπτέμβριο θα γίνει πόλεμος. Άλλοι είπαν ότι τον Σεπτέμβριο θα γίνει η Δευτέρα Παρουσία. Άλλοι είπαν ότι οι Τούρκοι θα μπουν μέσα στην Ελλάδα και θα φτάσουν μέχρι την Θεσσαλονίκη και ότι δεν θα αφήσουν κανέναν, θα τους σφάξουν όλους. Έτσι είπε δήθεν ο όσιος Παΐσιος. Φυσικά δεν είπε τίποτα από αυτά ο όσιος Παΐσιος! Είμαι σίγουρος ότι τίποτε από αυτά δεν είπε. Απλούστατα είπε ότι είναι δύσκολες οι ημέρες, η εποχή μας είναι πολύ δύσκολη και όλοι πρέπει να προσέχουμε, πρέπει να ζούμε εν μετανοία. Οπωσδήποτε αυτό θα τόνισε ο όσιος Παΐσιος, γιατί αυτό τονίζει συνεχώς και πολύ περισσότερο τελευταία αυτό τονίζει.

Τώρα πως βγήκαν όλα αυτά… Είναι πολύ εύκολο γιατί συνήθως δημιουργείται ένα παραμύθι… το «πιάνει» κάποιος, όπως το «έπιασε», από εκεί που το άκουσε, βάζει λίγο την φαντασία, αν είναι και γυναικεία η φαντασία τα μεγαλώνει περισσότερο, έ, στο τέλος θα φτιάξει κάτι δικό της… αυτή θα τα βγάλει αλλιώς, η άλλη θα τα ακούσει αλλιώς… και έτσι μεγαλώνει και βγαίνουν πράγματα τελείως διαφορετικά από αυτά, τα οποία ελέχθησαν. Αυτά τα λέγω, γιατί εγώ ο ίδιος προσωπικά άκουσα πάρα πολλά σχετικά με αυτά που είπε ο όσιος  Παΐσιος. Και ο ίδιος φυσικά τα ακούει όλα αυτά και στεναχωριέται. Φτάνουν στα αυτιά του και στεναχωριέται, γιατί δεν είπε κάτι τέτοιο. Δεν είπε ότι θα γίνει η Δευτέρα Παρουσία ή θα γίνει τον Σεπτέμβριο ο πόλεμος ή κάτι άλλο.

Αντιθέτως και ο όσιος Παΐσιος και άλλοι Πατέρες του Αγίου Όρους, πνευματικοί άνθρωποι, και στα Ιεροσόλυμα που πήγαμε και συναντήσαμε μία αγία ψυχή, Ρώσο Πνευματικό, αυτό μας τόνισε και εκείνος, ότι δηλαδή είμαστε στους καιρούς των εσχάτων. Αυτό το τονίζουν όλοι. Άλλο είναι να πει κάποιος ότι είναι εσχατολογική η εποχή μας, άλλο ότι θα γίνει η Δευτέρα Παρουσία. Διαφέρει πάρα πολύ το ένα από το άλλο.

Ή, όπως λένε άλλοι Πατέρες του Αγίου Όρους, εμείς είμαστε ογδοήτες. Είτε άνθρωπος των εσχάτων θα πεις είτε ογδοήτης θα πεις, είναι ένα και το αυτό, το ίδιο είναι. Ναι, ογδοήτης σημαίνει ο άνθρωπος των εσχάτων. Η εποχή μας είναι εσχατολογική. Οπωσδήποτε. Αλλά, πότε θα γίνει η Δευτέρα Παρουσία, η Αγία Γραφή μας λέγει ότι «οὐδεὶς οἶδεν...» (Ματθ. κδ΄36), «ὡς κλέπτης ἐν νυκτὶ οὕτως ἔρχεται» (Α΄ Θεσ. ε΄2). Και τι λέγει ο Κύριος; Ότι μπορεί αύριο να γίνει η Δευτέρα Παρουσία, αυτή την στιγμή, τώρα που μιλάμε, αυτή την στιγμή μπορεί να γίνει η Δευτέρα Παρουσία. Ναι όταν λέγει «ὡς κλέπτης ἐν νυκτὶ...»… Ο κλέφτης δεν ειδοποιεί πότε θα έρθει. Ξαφνικά έρχεται. Η Δευτέρα Παρουσία πολύ ξαφνικά θα γίνει.

Βέβαια μας είπε ο Κύριος ορισμένα σημάδια που, όταν τα δούμε αυτά, πρέπει να ξέρουμε ότι «ἐγγύς ἐστι» (Αποκ. α΄ 3), ότι το τέλος είναι κοντά. Αυτά τα σημάδια τα βλέπουμε. Άρα μπορούμε να πούμε ότι κοντά είναι το τέλος. Αυτό μπορούμε να το πούμε μετά βεβαιότητος. Όπως σας έλεγα και μια άλλη φορά… είναι λόγια του Χριστού, του Κυρίου το «καὶ Ἱερουσαλὴμ ἔσται πατουμένη ὑπὸ ἐθνῶν ἄχρι πληρωθῶσι καιροὶ ἐθνῶν» (Λουκ. κα΄ 24). Και πραγματικά τα Ιεροσόλυμα κυριεύθηκαν επί Τίτου, καταπατήθηκαν από τους Ρωμαίους· και από τότε, από το 70 μ. Χ. μόνον το 1967 τα παίρνουν οι Εβραίοι. Από το 70 μ. Χ. μέχρι το 1967 μ. Χ. δηλαδή 1900 χρόνια καταπατούνται από τους εχθρούς τα Ιεροσόλυμα. 1900 χρόνια! Και τα παίρνουν για πρώτη φορά το 1967. Άρα αυτό είναι το τρανότατο δείγμα ότι «οι καιροί των εθνών επληρώθησαν». Είναι δηλαδή στο τέλος οι καιροί των εθνών. Η εποχή μας αυτή είναι από τις τελευταίες εποχές. Μα πότε θα γίνει; Σεπτέμβριο; Οκτώβριο; Δεκέμβριο θα γίνει; Αυτό δεν το ξέρουμε. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι η εποχή μας είναι από τις τελευταίες εποχές, από τις έσχατες εποχές. Αυτό το συμπεραίνουμε από τα λόγια του ίδιου του Χριστού.

Φυσικά ο Θεός θέλει από εμάς να είμαστε ανά πάσα στιγμή έτοιμοι. «Γρηγορεῖτε», λέγει. «Νήφετε», λέγει. Όταν μας τονίζει ότι πρέπει να γρηγορούμε, να νήφουμε, σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε  ξύπνιοι, να είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή. Γιατί αυτός, ο οποίος δεν θα ζήσει έτσι, αυτός ποτέ δεν θα είναι έτοιμος, ποτέ δεν θα δει τον Κύριο. Αυτό που μας χρειάζεται αδελφοί μου, περισσότερο δεν είναι να γνωρίζουμε πότε θα γίνει η Δευτέρα Παρουσία ή πότε θα γίνει πόλεμος. Αυτό που χρειάζεται να προσέξουμε περισσότερο είναι «Είμαι έτοιμος εγώ αυτή τη στιγμή; Έχω μετανοήσει; Ζω την ζωή της μετανοίας;». Εάν δεν είμαι, να προετοιμαστώ, να αγωνιστώ. Γιατί , εάν περιμένω να μάθω πότε θα γίνει η  Δευτέρα Παρουσία, πότε θα γίνει πόλεμος, για να μετανοήσω, δεν θα μετανοήσω. Πιστέψατέ μου, ποτέ δεν θα μετανοήσω. Θα κυριευθώ από φόβο…

Γιατί οι άγιοι μπορεί να ξέρουν ακριβώς πότε θα γίνει κάτι, ακόμη και την ημέρα. Δεν το λένε, γιατί καλό δεν θα βγει. Ζημία θα γίνει. Τι θα γίνει; Να, άλλοι θα αρχίσουν να γλεντάνε, να διασκεδάζουν, «α, να τα φάμε όλα, αφού θα χαθεί ο κόσμος. Τελείωσε».  Άλλοι θα αρχίσουν να κλαψουρίζουν και να κλαίνε «πάει, χάλασε ο κόσμος, θα χαλάσει ο κόσμος...». Απελπισία, απόγνωση. Έ, καθένας θα ακολουθήσει τον δρόμο του. Λίγοι, πολύ λίγοι θα ωφεληθούν. Αυτοί, που ήδη ζουν εν μετανοία, αυτοί θα εντείνουν τις προσπάθειές τους να ζήσουν με περισσότερη εγρήγορση, με περισσότερη νήψη.

Αυτό που μας χρειάζεται είναι να ευρισκόμαστε σε εγρήγορση! Να ρωτάμε όχι πότε θα γίνει η Δευτέρα Παρουσία και πότε θα γίνει πόλεμος, αλλά «βρίσκομαι σε εγρήγορση εγώ;» Και αν όχι, αν κοιμάμαι, να ξυπνήσω. Αυτό θέλει ο Κύριος. Γιατί εντάξει δεν έγινε η Δευτέρα Παρουσία ούτε πόλεμος έγινε… Αλλά πηγαίνοντας στο σπίτι σου συγκρούστηκες με ένα αυτοκίνητο και σκοτώθηκες. Για σένα έγινε. Τελείωσε.  Ή επίσης με μια ξαφνική αρρώστια, καρδιακή πάθηση ή οτιδήποτε άλλο… Για σένα τελείωσε. Πόσους και πόσους δεν βλέπουμε ότι είναι καλά, υγιείς και ξαφνικά τους πιάνει κάτι και πεθαίνουν αμέσως.

… «Ε, δεν έχω κανένα πρόβλημα, δεν έχω τίποτα το οργανικό, είμαι καλά, εντάξει, ωραία, θα γλεντήσω, θα διασκεδάσω, περνάει ο χρόνος...» Ναι, δεν ξέρεις αύριο τι θα έρθει. Άρα πρέπει αυτό να σκεφτόμαστε, το αβέβαιον αύριο! Αυτό να σκεφτόμαστε και να προσπαθούμε να εκμεταλλευόμαστε την κάθε ημέρα. Αυτός που εκμεταλλεύεται τις στιγμές, τις ώρες, τις ημέρες, αυτός θα κερδίσει την αιωνιότητα. Γιατί, αν σκέφτομαι το τι θα κάνω π.χ. τα Χριστούγεννα και πως θα κινηθώ τα Χριστούγεννα ή μετά τα Χριστούγεννα, τότε δεν κάνω τίποτε. Σήμερα τι θα κάνω! Αν κερδίσω την σημερινή ημέρα, θα κερδίσω και την αυριανή. Όταν κάτι κάθε ημέρα κερδίζω, κερδίζω όλο τον χρόνο, κερδίζω όλη τη ζωή μου. Και εξαγιάζω τον βίο μου και είμαι έτοιμος.

Αυτό που πρέπει, τονίζω, να μας ενδιαφέρει περισσότερο είναι να είμαστε έτοιμοι. Ο ίδιος ο Κύριος είπε «γρηγορεῖτε καὶ προσεύχεσθε, ἵνα μὴ εἰσέλθητε εἰς πειρασμόν» (Ματθ. κστ΄). Αυτός, ο οποίος γρηγορεί και προσεύχεται, αυτός δεν μπαίνει σε πειρασμό.

Τώρα, επαναλαμβάνω, το ότι είμαστε στα έσχατα είμαστε. Τελείωσε. Ότι θα γίνουν πολλά, θα γίνουν. Και πόλεμοι και καταστροφές θα γίνουν και αιματοχυσίες θα γίνουν… Σαν την θάλασσα, η οποία βρίσκεται σε μια κίνηση, μια τέτοια αγωνία δεν υπάρχει σήμερα σε όλον τον κόσμο; Μια αβεβαιότητα, μια αστάθεια παντού. Όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλο τον κόσμο. Παγκόσμια υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα. Ναι. Το πότε θα γίνουν; Αυτά είναι στα χέρια του Θεού. Αυτά τα γνωρίζει ο Θεός.

Ε, έβγαλε αίμα η εικόνα της Παναγίας. Και είπαν οι Πατέρες και ο όσιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης ότι θα γίνει μάλλον αιματοχυσία. Δεν είπε τίποτε περισσότερο. Δεν είπε πότε θα γίνει πόλεμος. Είπε και ο όσιος Παΐσιος ότι είναι δύσκολη η εποχή μας· ακόμη είπε: «Όταν θα αρχίσουν τα δεινά, αν θα αρχίσουν, να είστε παλληκάρια· θα μας οικονομήσει ο Θεός». Όταν θα έρθουν. Αυτό τόνισε. Και εδώ αυτό είπε. Τουλάχιστον αυτό άκουσα εγώ. Και στην Σουρωτή αυτό είπε στις γυναίκες, οι οποίες φοβούνται περισσότερο να μην πάθουν κάτι. Γιατί κάτι θα γίνει. Τώρα πότε θα γίνει… Ναι, θα γίνει. Ε, λοιπόν μη φοβάστε. Θα στηριχθείτε στον Θεό. Αυτό ετόνισε. Μα το πότε θα γίνει ο Θεός το ξέρει.

Οι Πατέρες του Αγίου Όρους έτσι θέτουν τα πράγματα. Μάλιστα, όταν είχα περάσει από τον όσιο Πορφύριο      -σας το είπα και άλλη φορά-, τον ρώτησα σχετικά με αυτά που ρωτήσατε εσείς τώρα και σχετικά με αυτά που λένε οι Αγιορείτες «τι λέτε εσείς Γέροντα;». «Εμένα», λέγει πολύ σωστά ο παππούλης, «αυτό που με ενδιαφέρει είναι να αγαπώ τον Κύριο». Και αυτό προσπαθούμε. Να αγαπούμε τον Κύριο!

Ε, όταν αγαπούμε τον Κύριο, όλα θα πάνε καλά. Αυτός, που εσύ αγαπάς, δεν θα σε τακτοποιήσει; Καταστροφή να γίνει, η γη να αναποδογυρίσει, όταν εσύ Τον αγαπάς με την καρδιά σου, θα σε φυλάξει. Τελείωσε. Αν χρειαστεί να σε πάρει κοντά Του, εντάξει, κοντά Του θα πας!Μάρτυρας  θα γίνεις! Θα τελειώσει το πρόβλημά σου εδώ πέρα, αν χρειαστεί να φύγεις. Μα, αν χρειαστεί αν παραμείνεις εδώ, θα σε φυλάξει.

Από τα χρονικά της Ιστορίας της Εκκλησιαστικής έχουμε καταπληκτικά θαύματα. Βλέπουμε στην εποχή των διωγμών τον άγιο Αντώνιο φανερά να προκαλεί να τον πιάσουν, για να μαρτυρήσει. Βγάζουν διαταγή και λένε ότι όποιος μοναχός φαίνεται έξω στον κόσμο, θα συλλαμβάνεται αμέσως και θα υποβάλλεται σε μαρτύρια. Και αυτός πηγαίνει εκεί, που γίνονταν τα δικαστήρια και απεφασίζετο το μαρτύριο για κάποιους, και στέκεται σε ένα μέρος να τον βλέπουν όλοι και προκαλεί να τον συλλάβουν. Και δεν τον πιάνει κανείς. Τρεις φορές το κάνει αυτό το πράγμα και κανείς δεν τον πιάνει. Γιατί; Γιατί δεν θέλει ο Θεός. Όταν δεν θέλει ο Θεός, δεν γίνεται τίποτε. Και μου έλεγαν για δύο ασκήτριες στη Ρωσία, άγιες ψυχές. Είχε αλλάξει το καθεστώς τότε με την Επανάσταση. Όπως ξέρετε είχαν γεμίσει βαγόνια με μοναχές, μοναχούς, ιερείς και τους είχαν στείλει στη Σιβηρία. Πήγαν να τις συλλάβουν και αυτές. Πλησίασαν στα εκατό μέτρα και δεν μπορούσαν να προχωρήσουν από εκεί και πέρα οι στρατιώτες. Δεν μπορούσαν να βαδίσουν. Έμειναν εκεί ακίνητοι. Και τις άφησαν. Ο Θεός τις φύλαξε.

Ναι. Λοιπόν να μη μας απασχολεί πότε θα γίνει καταστροφή και πότε θα γίνει πόλεμος. Αλλά να με απασχολεί εγώ να μην καταστρέψω τον εσωτερικό μου άνθρωπο, να μην γκρεμίσω αυτόν που είναι ναός του Θεού. Τον πνευματικό ναό να τον στολίσω, να τον ευπρεπίσω  και να τον τακτοποιήσω. Και, όταν θα έρθει η ώρα, θα έρθει ο Κύριος, αν χρειαστεί, να με παραλάβει ή να γίνει οτιδήποτε άλλο.